Xã hội đang ngày càng phát triển, hiện đại nhưng song song với đó là sự suy giảm nghiêm trọng của môi trường, biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên, bất bình đẳng xã hội và vô số vấn đề khác.
Từ năm 1968, các nguyên thủ quốc gia, nhà khoa học, nghiên cứu và kinh doanh trên toàn cầu đã đặt vấn đề về định hướng phát triển lâu dài, bền vững cho kinh tế, khoa học, công nghệ, v.v. 19 năm sau, khái niệm phát triển bền vững đã được hoàn thiện tại hội nghị Brundtland. Từ đó, nó trở thành kim chỉ nam để các quốc gia, tổ chức, và doanh nghiệp đồng lòng hành động nhằm đảm bảo một tương lai đáng sống cho nhân loại và các thế hệ mai sau.
Vậy phát triển bền vững là gì? Vì sao phát triển bền vững được đưa vào chiến lược phát triển quốc gia? Và làm sao để doanh nghiệp, đặc biệt là các đơn vị trong lĩnh vực du lịch triển khai thành công định hướng phát triển bền vững? Bài viết sau đây sẽ mang đến góc nhìn toàn diện và dễ hiểu về phát triển bền vững, định hướng phát triển bền vững của Việt Nam và ngành du lịch.
Tổng quan về phát triển bền vững
Phát triển bền vững (Sustainable Development) là quá trình phát triển kinh tế, xã hội, khoa học, tài nguyên đáp ứng nhu cầu hiện tại của nhân loại. Tuy nhiên sự phát triển cần tuân thủ nguyên tắc là không làm tổn hại đến nhu cầu phát triển của các thế hệ tương lai.
Mối quan tâm về “phát triển bền vững” đã xuất hiện từ những năm 1970 khi thế giới bắt đầu lo ngại về tình trạng ô nhiễm môi trường, cạn kiệt tài nguyên và bất bình đẳng xã hội. Đến năm 1987, báo cáo “Tương lai chung của chúng ta” của Liên Hợp Quốc đã xác định định nghĩa và sự cấp bách của phát triển bền vững.
Từ đó, phát triển bền vững trở thành định hướng toàn cầu, được nhấn mạnh tại nhiều hội nghị quốc tế như Rio (1992) hay Johannesburg (2002), với mục tiêu cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế, bảo vệ môi trường và phát triển xã hội. Cụ thể như sau:
- Phát triển kinh tế: Phát triển bền vững về kinh tế không chỉ đề cao tăng trưởng GDP, mà còn hướng đến sự phân phối công bằng tài nguyên, áp dụng công nghệ sạch và nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng.
- Phát triển xã hội: Phát triển bền vững thể hiện qua chỉ số phát triển con người (HDI), giải quyết việc làm, bình đẳng giới, tiếp cận giáo dục, y tế, phúc lợi xã hội và giảm chênh lệch giàu nghèo.
- Bảo vệ môi trường: Phát triển bền vững yêu cầu khai thác tài nguyên hợp lý, khắc phục ô nhiễm, bảo vệ hệ sinh thái và duy trì sự cân bằng sinh thái cho các thế hệ sau.
Đến năm 2012, Hội nghị Liên hợp quốc về phát triển bền vững quyết định xây dựng một bộ mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) gồm 17 mục tiêu:
1. Xóa nghèo (No Poverty).
2. Không còn nạn đói (Zero Hunger).
3. Sức khỏe và có cuộc sống tốt (Good Health and Well-being).
4. Giáo dục có chất lượng (Quality Education).
5. Bình đẳng giới (Gender Equality).
6. Nước sạch và vệ sinh (Clean Water and Sanitation).
7. Năng lượng sạch với giá thành hợp lý (Affordable and Clean Energy).
8. Công việc tốt và tăng trưởng kinh tế (Decent Work and Economic Growth).
9. Công nghiệp, sáng tạo và phát triển hạ tầng (Industry, Innovation and Infrastructure).
10. Giảm bất bình đẳng (Reduced Inequalities).
11. Các thành phố và cộng đồng bền vững (Sustainable Cities and Communities).
12. Tiêu thụ và sản xuất có trách nhiệm (Responsible Consumption and Production).
13. Hành động về khí hậu (Climate Action).
14. Tài nguyên và môi trường nước (Life Below Water).
15. Tài nguyên và môi trường trên đất liền (Life on Land).
16. Hòa bình, công lý và các thể chế mạnh mẽ (Peace, Justice and Strong Institutions).
17. Quan hệ đối tác vì các mục tiêu (Partnerships for the Goals).
Ngày nay, phát triển bền vững không còn là vấn đề của chuyên gia, quốc gia, hay Liên hợp quốc. Nó đã trở thành nền tảng để doanh nghiệp xây dựng thương hiệu, thu hút nhân tài và khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế. Với sự đồng thuận rộng rãi trên toàn cầu, phát triển bền vững chính là con đường tất yếu để hướng tới một tương lai thịnh vượng, công bằng và an toàn cho tất cả.
Hành động của các quốc gia trong xu hướng phát triển bền vững
Cùng với bộ 17 mục tiêu phát triển bền vững (SDGs), năm 2015, nhiều hiệp định lớn được Liên hợp quốc thông qua đã thúc đẩy mạnh mẽ xu hướng toàn cầu. Các quốc gia thành viên đều cam kết lồng ghép mục tiêu SDGs vào chính sách quốc gia và triển khai kế hoạch hành động theo từng lĩnh vực như:
- Nông nghiệp: các nước phát triển như Mỹ, Đức, Pháp đầu tư mạnh vào nông nghiệp hữu cơ và canh tác thông minh nhằm bảo tồn đất đai, đa dạng sinh học và giảm phát thải.
- Công nghiệp: các quốc gia áp dụng công nghệ cao (AI, IoT, big data) trong sản xuất nhằm giảm chất thải và tiêu thụ năng lượng.
- Năng lượng: Mỹ, châu Âu và Trung Quốc đi đầu trong chuyển đổi năng lượng tái tạo. Theo ước tính, năng lượng sạch hiện chiếm 29% sản lượng điện toàn cầu và có thể đạt 50% vào năm 2050.
- Tài chính: Tín dụng xanh, đầu tư ESG, và trái phiếu xanh phát hành toàn cầu đạt hơn 500 tỷ USD vào năm 2023. Các ngân hàng như HSBC và Standard Chartered cam kết cấp vốn hàng trăm tỷ USD cho các dự án phát triển bền vững.
- Công nghệ và giao thông: Tại Mỹ và EU, dấu chân carbon đang giảm nhờ điện toán đám mây, AI tiết kiệm năng lượng và robot tái chế. Trong khi đó, giao thông chuyển dần sang xe điện, xe tự lái, giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.
- Xây dựng và đô thị: Đô thị xanh gần gũi với thiên nhiên ngày càng được chú trọng, giúp giảm đến 30 – 40% mức tiêu thụ năng lượng và 20% lượng nước.
Định hướng phát triển bền vững của Việt Nam
Trong hơn một thập kỷ qua, Việt Nam đã xác định rõ phát triển bền vững là nền tảng quan trọng cho tăng trưởng kinh tế lâu dài, tiến bộ xã hội và bảo vệ môi trường. Chiến lược phát triển bền vững quốc gia giai đoạn 2011–2020 được ban hành nhằm hướng đến một mô hình tăng trưởng ổn định, có hiệu quả và hài hòa giữa ba trụ cột: kinh tế, xã hội và môi trường.
Trong lĩnh vực kinh tế
Việt Nam đạt mức tăng trưởng bình quân 6,5 – 7%/năm, duy trì ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát dưới 5%. Tăng trưởng xanh, phát triển năng lượng tái tạo và sản xuất, tiêu dùng bền vững ngày càng được chú trọng.
Đến năm 2020, tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ trong GDP vượt 85% và GDP bình quân đầu người tăng lên khoảng 3.200 – 3.500 USD.
Trong lĩnh vực xã hội
Chính phủ đã tập trung vào công tác xóa đói giảm nghèo bền vững, an sinh xã hội và nâng cao chất lượng giáo dục, y tế. Tỷ lệ hộ nghèo giảm khoảng 1.3 – 1.5%/năm và đặt mục tiêu đến năm 2020 sẽ không còn hộ nghèo có mức thu nhập dưới khoảng 50.000 VNĐ.
Tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt gần 70%, bảo hiểm y tế phủ trên 80% dân số. Chỉ số phát triển con người (HDI) liên tục tăng, phản ánh sự cải thiện đáng kể về đời sống người dân.
Trong lĩnh vực môi trường
Lĩnh vực môi trường cũng được quan tâm với các mục tiêu rõ ràng: nâng tỷ lệ che phủ rừng lên 44 – 45%, xử lý đến 100% chất thải y tế và 85% chất thải nguy hại.
Tỷ lệ dân cư tiếp cận nước sạch ở thành thị tăng lên 95% và ở nông thôn là 90%. Các chính sách về chống thoái hóa đất, bảo vệ tài nguyên nước và giảm ô nhiễm không khí dần đi vào thực tiễn.
Để hội nhập vào xu thế phát triển bền vững toàn cầu, Việt Nam đang từng bước triển khai hiệu quả các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) đến năm 2030. Cam kết và cũng là mục tiêu của Việt Nam là phấn đấu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045 và đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Du lịch bền vững – Lựa chọn vì tương lai
Ngành du lịch là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của Việt Nam, đóng góp hơn 9% GDP cả nước và tạo ra hàng triệu việc làm trực tiếp và gián tiếp. Tuy nhiên, đây cũng là lĩnh vực dễ bị tổn thương bởi các tác động môi trường và biến đổi khí hậu như thiên tai, xói mòn tài nguyên, ô nhiễm môi trường, suy giảm đa dạng sinh học, v.v.
Vì lý do đó, xu hướng du lịch bền vững và rộng hơn nữa là du lịch có trách nhiệm không còn là lựa chọn ưu tiên. Đó đã trở thành định hướng phát triển tất yếu được Chính phủ, các địa phương và doanh nghiệp đồng lòng triển khai.
Ngay từ năm 2011, Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến 2030 đã được ban hành. Chiến lược có định hướng rõ ràng về phát triển du lịch bền vững gắn chặt với bảo tồn cảnh quan, tăng cường lợi ích cho cộng đồng địa phương, v.v. Tiếp theo đó, Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 tiếp tục khẳng định quan điểm nâng cao chất lượng, hiệu quả du lịch và chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, v.v.
Nhiều công ty du lịch tại Việt Nam đã tiên phong trong việc triển khai mô hình du lịch có trách nhiệm. Ngọn cờ tiên phong trong du lịch bền vững có thể nói đến Oxalis Adventure, công ty du lịch mạo hiểm hàng đầu gắn liền với hang động Sơn Đoòng. Các tour thám hiểm hang động cam kết bảo tồn thiên nhiên, tạo sinh kế ổn định cho người dân địa phương và tái đầu tư lợi nhuận vào các dự án phát triển cộng đồng.
Các hình thức du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, và du lịch nông nghiệp phát triển mạnh ở các điểm đến nổi tiếng như Quảng Bình, Sapa, Ninh Bình, Huế, Hội An,… Từ đó, du lịch có trách nhiệm, du lịch xanh càng giúp đa dạng hoá trải nghiệm du lịch và nâng cao nhận thức cho cả người dân và du khách.
Blue Diamond Retreat – Dấu ấn tiên phong trong phát triển bền vững ở Quảng Bình
Blue Diamond Retreat tọa lạc ở vùng đệm Vườn quốc gia Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, cách thị trấn Phong Nha 20km và thành phố Đồng Hới 55km. Nơi đây là khu nghỉ dưỡng và cắm trại đầu tiên sử dụng hoàn toàn năng lượng xanh tại Việt Nam, hướng đến phát triển bền vững và mục tiêu Netzero.
Blue Diamond Retreat thực hiện nhiều hành động thiết thực nhằm giảm thiểu tác động đến hệ sinh thái. Ngay từ khi những ngày đầu, nơi đây đã nói không với bê tông hóa, hạn chế tối đa việc chặt phá cây xanh. Hệ thống cơ sở hạ tầng được xây dựng theo kiến trúc lắp ghép, sử dụng vật liệu gỗ teak thân thiện với môi trường. Các dãy nhà Jungle Bungalow và khu camp được liên kết với nhau bằng hệ thống cầu treo nhằm bảo vệ hệ sinh thái và mang đến trải nghiệm khám phá rừng cây cho du khách.
Toàn khu sử dụng năng lượng tái tạo từ pin mặt trời để vận hành điện, hệ thống làm mát tự nhiên, và di chuyển bằng xe đạp, xe điện thân thiện môi trường. Việc quản lý chất thải cũng được chú trọng thông qua nguyên tắc 3R: giảm – tái sử dụng – tái chế. Blue Diamond thực hiện các phương pháp như ủ phân hữu cơ, lọc nước mưa,… và ưu tiên dùng thực phẩm địa phương để giảm thiểu phát thải từ khâu vận chuyển.
Khu nghỉ dưỡng còn đẩy mạnh giáo dục cộng đồng và đào tạo nhân viên, hướng dẫn du khách về du lịch có trách nhiệm. Những nỗ lực không ngừng này đã giúp Blue Diamond Retreat trở thành biểu tượng của du lịch xanh tại Quảng Bình, góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy xu hướng du lịch có trách nhiệm và nâng cao giá trị bền vững cho toàn vùng di sản.
Để hướng đến phát triển bền vững, mỗi cá nhân, doanh nghiệp và quốc gia đều cần nhận thức rõ vai trò của mình, đồng lòng hành động và lan tỏa tinh thần trách nhiệm. Phát triển bền vững không chỉ là một xu hướng nhất thời mà là nền tảng chiến lược của Việt Nam. Đặc biệt là đối với ngành du lịch, lĩnh vực chịu ảnh hưởng trực tiếp và cũng ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường, văn hoá, và kinh tế địa phương.
Blue Diamond Retreat sẽ là một điểm đến xanh, nơi du khách không chỉ tận hưởng kỳ nghỉ đáng nhớ, mà còn trở thành một mắt xích trong hành trình hướng đến tương lai bền vững. Hãy liên hệ Blue Diamond ngay để trải nghiệm những gói dịch vụ từ nghỉ dưỡng đến team building, MICE, và du lịch Wellness.
